Nấm mũ khía nâu xám – Những điều bạn cần biết

Nấm mũ khía nâu xám hay Inocybe rimosa còn được gọi là nấm đầu sợi màu rơm do vẻ ngoài của nó. Loại nấm này là nấm độc và mọc phổ biến ở châu Âu và Việt Nam. Trong bài viết hôm nay, Dược thảo Mailands sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về nấm mũ khía nâu xám. Từ đó, bạn có thể dễ dàng nhận biết và tránh ăn phải loại nấm độc này.

Nấm mũ khía nâu xám là gì?

Nấm mũ khía nâu xám có tên khoa học là Inocybe rimosa (trước đây còn được gọi là Inocybe fastigiata) là một loài nấm độc bản địa châu Âu.

• Loài: Inocybe rimosa.
• Chi: Inocybe.
• Họ: Inocybaceae.
• Bộ: Agaricales.

Nấm mũ khía nâu xám được phát hiện vào những năm 1930 là có chứa độc tố muscarin – nguyên nhân gây ngộ độc nghiêm trọng khi ăn phải với bất kỳ số lượng nào.

Nấm mũ khía nâu xám mọc ở đâu?

Nấm mũ khía nâu xám là nấm rễ cộng sinh, nó thường mọc dưới rụng lá, nổi bật là cây sồi và cây thông. Nấm vẫn xuất hiện trong mùa ít hoặc thậm chí không có mưa.

Inocybe rimosa là loài nấm rừng phổ biến và mọc khắp nước Anh và Ireland. Nó được tìm thấy ở hầu hết các vùng của lục địa châu Âu, và cả Bắc Mỹ.

Năm 1789, nhà tự nhiên học người Pháp Jean Baptiste Francois (Pierre) Bulliard đã mô tả loại nấm này một cách khoa học và đặt tên cho nó là Agaricus rimosus. Sau đó, nhà nấm học người Đức Paul Kummer đã chuyển loài này sang chi Inocybe vào năm 1871. Nhờ đó, nấm mũ khía nâu xám có được tên khoa học được chấp nhận hiện nay là Inocybe rimosa.

Tên chi “Inocybe” có nghĩa là đầu xơ, đầu sợi. Trong khi đó, tên loài “rimosa” có nguồn gốc từ tiếng Latin “rimosus” có nghĩa là đầy vết nứt hoặc rãnh.

Tìm hiểu thêm: Nấm độc tán trắng – Loài nấm nguy hiểm chết người

Nấm mũ khía nâu xám có đặc điểm gì?

Nhìn chung, Nấm mũ khía nâu xám có mũ nấm màu nâu vàng, hoặc hiếm khi màu trắng. Mũ nấm có hình nón, sau khi nở ra, mũ nấm vẫn giữa phần chóp sẫm màu hơn ở giữa. Bề mặt của nám dạng sợi. Mang nấm có màu xám nhạt và nâu dần theo thời gian. Thân nấm có màu trắng, sợi nhỏ, dày ở phần gốc và thon dần lên đỉnh.

• Mũ nấm: Mũ nấm Inocybe rimosa mịn, mượt, có đường kính từ 3 đến 10 cm. Ban đầu mũ nấm có hình nón và trở nên dẹt dần khi trưởng thành. Sau khi nở ra, mũ nấm vẫn giữ phần chóp sẫm màu hơn ở giữa và các sợi xuyên tâm. Khi thời tiết khô, những sợi này có hướng tách ra về phía mép của mũ nấm.

• Thịt nấm: Bên dưới bề mặt mũ, thịt nấm có màu trắng và không đổi màu khi tiếp xúc với không khí.
• Mang nấm: Nấm mũ khía nâu xám có mang dày đặc, liền kề và hợp sinh. Ban đầu, mang nấm có màu xám kem với các cạnh màu trắng. Khi bào tử trưởng thành, mang nấm chuyển dần thành màu nâu ô liu.

• Thân nấm: Thân nấm mũ khía nâu xám có đường kính từ 5 đến 12 mm và dài từ 3 đến 9 cm. Thân nấm có màu nhạt, nhẵn và mượt. Trên thân đôi khi có những sợi hướng về phía gốc màu vàng rơm.

• Bào tử: Bào tử nấm Inocybe rimosa có hình elip hoặc hình hạt đậu, nhẵn. Kích thước của bào từ thường khoảng 9 – 12 x 4.5 – 7µm. Bản in bào tử có màu nâu xỉn.
• Mùi vị: Nấm mũ khía nâu xám có mùi bột nhẹ, và có vị nhẹ. Tuy nhiên, bạn lưu ý không được ăn loại nấm này để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ.

Nấm mũ khía nâu xám có phải là nấm độc?

Độc tính

Nấm mũ khía nâu xám là một loài nấm độc. Nó có chứa độc tố muscarin – gây ra hiện tượng ngộ độc và ảnh hưởng đến hệ thần kinh giao cảm. Biểu hiện của việc ngộ độc từ nấm Inocybe rimosa xuất hiện khá nhanh, từ 15 phút đến vài giờ sau khi ăn nấm. Các dấu hiệu của ngộ độc nấm mũ khía nâu xám bao gồm mồ hôi nhiều, khó thở, hô hấp kèm tiếng rít, nhịp tim chậm, trạng thái hôn mê và co giật. Người bị ngộ độc nấm có thể phục hồi sau 1 – 2 ngày. Hiện nay, rất ít trường hợp tử vong liên quan đến loại nấm này được ghi nhận.

Tìm hiểu thêm: Nấm mũ tử thần – Loài nấm độc nhất thế giới

Triệu chứng

Các triệu chứng khi ngộ độc nấm mũ khía nâu xám xuất hiện sớm trong vòng 3 giờ sau ăn. Ngộ độc thường nhẹ hoặc trung bình. Các triệu chứng thường bao gồm:

• Rối loạn tiêu hóa, ảo giác.
• Dấu hiệu đối giao cảm: co thắt phế quản, tăng tiết đờm nhớt, chậm nhịp tim, đồng tử co, kích thích, run giật.
• Nhịp tim chậm, hạ huyết áp.

Điều trị

Khi bị ngộ độc nấm mũ khía nâu xám, điều trị y tế kịp thời là việc rất cần thiết để ngăn ngừa các triệu chứng trở nặng và tổn thương cơ thể. Các biện pháp điều trị bao gồm:

• Rửa dạ dày.
• Sử dụng than hoạt tính – hữu ích trong điều trị ngộ độc nấm mũ khía nâu xám. Có thể thực hiện nhiều lần trong ngày.
• Atropin liều 0,1 mg/kg TM để điều trị các biểu hiện đối giao cảm trong trường hợp nặng.

Kết luận

Nấm mũ khía nâu xám với tên khoa học Inocybe rimosa là một loài nấm độc thường gặp ở Việt Nam. Độc tố chính trong nấm là muscarin – tác động lên hệ thần kinh và gây các triệu chứng như vã mồ hôi, khó thở, thở rít, mạch chậm, hôn mê, co giật.

Hi vọng những chia sẻ trên đây của Dược thảo Mailands sẽ giúp bạn có thêm những thông tin hữu ích để nhận biết và tránh ăn phải loại nấm mũ khía nâu xám này.