Tổng hợp các loại nấm mọc trên thân cây

Trải qua hàng nghìn năm, con người đã sử dụng nấm hoang dã làm thực phẩm. Tuy nhiên, khi thu hái các loại nấm, cần phải cực kỳ cẩn thận vì có sự đa dạng trong tính chất của chúng. Một số loại nấm hoang dã có vị ngon, giàu dinh dưỡng và an toàn khi sử dụng, nhưng cũng có những loại gây hại cho sức khỏe, thậm chí có thể gây tử vong.

Trong bài viết này, Dược thảo Mailands sẽ giới thiệu đến bạn đọc Tổng hợp các loại nấm mọc trên thân cây, mà bạn có thể bắt gặp chúng trong cuộc hành trình tìm kiếm hoặc dạo chơi trong rừng.

1. Nấm Sò

Nấm sò (tên khoa học là Pleurotus ostreatus) là một loại nấm hoang dã có thể ăn được, mang hình dạng giống như con sò và có hương vị thơm ngon. Thường xuất hiện trên các cây gỗ cứng đã chết hoặc sắp chết như gỗ sồi, nó thường mọc ở các khu rừng trên toàn thế giới.

Nấm sò là một phần quan trọng của hệ sinh thái rừng, bởi chúng phân hủy gỗ mục nát, giải phóng chất dinh dưỡng vào đất, cung cấp nguồn tài nguyên cho các loài sinh vật và thực vật khác. Ở miền bắc nước Mỹ, chúng thường mọc nhiều vào mùa xuân và mùa thu, trong khi ở các khu vực có khí hậu ấm áp hơn, chúng có thể phát triển quanh năm.

Nấm sò thường mọc thành các cụm lớn trên các cây gỗ, với các mũ nấm có kích thước từ 5 đến 10cm và có thể có màu xám nâu hoặc màu trắng. Các lamella phía dưới mũ nấm thường được kết nối chặt chẽ và chạy xuống theo cuống nấm.

Về dinh dưỡng, nấm sò có phần thịt dày, màu trắng, chứa nhiều chất dinh dưỡng như vitamin B (B2, B3), các khoáng chất như kali, sắt, đồng và kẽm. Ngoài ra, chúng còn có các hợp chất thực vật như glycoprotein, triterpenoids, lectin, giúp bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh mạn tính.

Một số nghiên cứu trên ống nghiệm đã chỉ ra rằng nấm sò có thể có tính chống lại các loại ung thư như ung thư đại tràng, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú, mặc dù cần thêm nhiều nghiên cứu trên con người để xác nhận.

Nấm sò thường được chế biến thành các món ăn ngon như: xào cùng hành và tỏi, thêm vào các món súp, mì ống và các món thịt.

Tùy vào khu vực bạn sống hoặc tìm kiếm. Có nhiều loại nấm sò khác nhau để tìm kiếm như:

• Nấm sò elm (Hypsizygus ulmarius) mọc trên cây ulmus và cây phong lộc.
• Nấm sò aspen (Pluerotus populina) mọc trên cây bạch dương.
• Nấm sò Pluerotus dryinus thường được tìm thấy vào cuối mùa trên cây sồi và cây trúc.
• Nấm sò Late Fall (Sarcomyxa serotina hoặc Mukitake) được ăn ở Nhật Bản. Có sự nhầm lẫn về việc nó chứa các chất gây ung thư, nhưng thông tin đó đã bị bác bỏ và nấm này an toàn để ăn.
• Nấm sò Golden Oyster (nấm sò vàng) là một loài xâm nhập mới mọc trên cây ulmus, cây anh đào và các loại cây cứng khác.

2. Nấm mọc trên thân cây – Nấm Gà rừng (Laetiporus)

Nấm gà rừng, hay còn được gọi là Laetiporus sulphureus hoặc nấm gà, có màu cam hoặc vàng tươi và có hương vị độc đáo. Chúng thường mọc trên cây gỗ cứng ở Bắc Mỹ và châu Âu, đặc biệt phổ biến ở phía đông dãy núi Rocky ở Mỹ. Nấm này thường ký sinh trên cây sống hoặc cây chết, hoặc lấy chất dinh dưỡng từ các gốc cây thối rữa.

Nấm gà rừng thường mọc thành từng cụm trên cây, giống như các tảng hoặc lá phì. Chúng thường phát triển mạnh trên cây sồi lớn và thường được thu hoạch vào mùa hè và mùa thu. Lưu ý rằng không nên hái nấm gà rừng trên cây tùng bách vì có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng ở một số người.

Để nhận biết, có thể dựa vào hình dáng của nấm. Chúng thường mọc thành các cụm giống như kệ chồng lên nhau trên các cây gỗ cứng như cây sồi, cây dẻ hoặc cây liễu. Các mũ nấm có hình bán nguyệt hoặc hình quạt, có kích thước từ 5 – 30cm và sâu tới 20cm. Phía dưới của mũ nấm có nhiều lỗ nhỏ. Nấm này có màu giống da lộn, có cấu trúc mịn, và khi nấm chín sẽ chuyển từ màu cam sang màu trắng xỉ. Trên cùng một cây có thể mọc nhiều nấm gà và mỗi cái có thể nặng tới hơn 23kg.

Về dinh dưỡng, như các loại nấm khác, nấm gà rừng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cho cơ thể như chất xơ, vitamin C, kẽm, kali, magiê và phospho và có ít calo. Nấm gà cũng chứa các hợp chất thực vật như polysaccharides, axit cinnamic, axit eburicoic có tác dụng chống nấm, chống oxi hóa, ức chế khối u (theo nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm).

Nên ăn nấm gà rừng chín, không nên ăn sống. Một cách chế biến phổ biến là xào với bơ, thêm vào các món rau, chiên cùng trứng,…

3. Nấm Maitake

Nấm Maitake hay còn được gọi với những cái tên khác như nấm khiêu vũ, Grifola frondosa, hen-of-the-woods …, là một loại nấm đa nang, có các lỗ nhỏ trên mặt dưới của thân nấm. Chúng mọc thành từng cụm trên các loại gỗ cứng như cây sồi, cây phong và có hình dáng giống như lông đuôi của con gà mái.

Là một loại nấm lâu năm, thường mọc ở cùng một vị trí trong nhiều năm, thường được tìm thấy nhiều nhất vào mùa thu và ít hơn vào mùa hè, nấm có màu nâu xám ở phía dưới của mũ nấm và màu trắng ở cuống.

Nấm maitake được người Nhật Bản rất ưa chuộng, họ gọi nó là maitake (nấm nhảy múa, khiêu vũ), chúng có thể ăn được, thơm ngon, được nhiều người thu hái ở phía Đông của dãy núi Rocky đánh giá cao.

Nấm Khiêu Vũ có thể phát triển đến kích thước và trọng lượng khá lớn, có thể nặng lên tới 23kg, nhưng thường nặng từ 1,5 đến 7kg. Mặc dù được coi là loại nấm hoang dã ăn được, nhưng nấm Khiêu Vũ có màu cam hoặc đỏ không an toàn khi ăn vì chúng có thể bị nhiễm vi khuẩn hoặc nấm mốc.

Về giá trị dinh dưỡng, nấm Khiêu Vũ khá giàu vitamin B như riboflavin (vitamin B2), niacin (B3) và folate (B9), các chất này tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng và tăng trưởng tế bào. Ngoài ra, nấm này cũng chứa các hợp chất như glucans, một loại carbohydrate phức hợp, giúp cải thiện sức khỏe.

Trong các nghiên cứu trên động vật, glucans từ nấm Khiêu Vũ được cho là có khả năng tăng cường hệ miễn dịch. Ngoài ra, nấm này cũng có tính chất chống viêm, chống ung thư và giảm cholesterol. Nấm có hương vị đậm đà và ngon miệng khi được chế biến thành các món xào, áp chảo, món ngũ cốc và súp.

Tìm hiểu thêm: Khám phá vẻ đẹp và lợi ích kỳ diệu của Nấm Khiêu Vũ (Maitake)

4. Nấm resinous polypore (Ischnoderma resinosa)

Là một loài nấm ký sinh phổ biến trên cây lá rụng xuất hiện vào mùa hè và thường gặp trên cây sồi, cây lá kim (đa phần thấy trên cây lá rụng ở Minnesota).. Ischnoderma resinosa là loại nấm rất tốt, ăn được, có vị ngon, tuy nhiên nó không được đánh giá cao và cũng không nhiều người thu hoạch.

Một số người còn gọi nó là “bít tết của rừng” hay “thịt bò của rừng”.

5. Nấm Hericium – Nấm mọc trên thân cây

Nấm Hericium là loại nấm đẹp, ăn được, có thể trông giống những chùm san hô hoặc quả cầu lông có lông. Chúng tương đối phổ biến, dễ nhận biết, thu hoạch và nấu ăn. Chúng là một trong số các loại nấm Hericium mà có nhiều hình thái khác nhau, tất cả đều có màu trắng tinh khiết.

Nấm Hericium thường bắt đầu xuất hiện ngẫu nhiên vào cuối mùa thu, trên các cây cứng như cây sồi, cây phong, khi lá bắt đầu rụng.

Có ba loài nấm Hericium:

• Nấm đầu sư tử (Hericium Erinaceous)
• Nấm Răng San Hô (Hericium Coralloides)
• Nấm Răng Gấu hoặc Đầu Gấu (Hericium Americanum)

Tìm hiểu thêm: Top 13 loại nấm đắt nhất thế giới

6. Nấm mọc trên thân cây – Nấm Enokitake

Enokitake, còn được gọi là nấm enoki hay nấm bông, là loài nấm phân hủy gỗ ký sinh và phân hủy xác chết, đặc biệt là gỗ ulmus. Đây cũng là một loài nấm ăn được, được bán ở các cửa hàng, có thân màu nâu, mũ màu vàng đến cam khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Đây là loại nấm phổ biến vào mùa đông ở Bắc Bán cầu (Minnesota, Wisconsin)

Loài nấm này có 2 kiểu là: nấm rừng và nấm trồng

• Enoki rừng về di truyền là giống như những cây nấm trắng mảnh dài mà bạn thường thấy ở cửa hàng tạp hóa, nhưng nếu nấm được trồng mà không tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, chúng sẽ màu trắng.
• Enoki trồng tiếp xúc với ánh sáng được gọi là “nấm kim vàng”. Chúng kết hợp hình dáng dài của nấm trồng với màu nâu vàng của nấm rừng.

Đặc điểm nhận dạng nấm Enokitake

• Thân nấm chuyển sang màu nâu đậm ở phần gốc.
• Nắp nấm có màu cam nâu hoặc đỏ, có độ nhớt, dính và đàn hồi.
• Thân nấm phát triển một lớp vỏ nhung khi chúng lớn, vì vậy có tên là thân nhung hoặc chân nhung.
• Enoki luôn phát triển từ gỗ, kể cả những khúc gỗ bị chôn.
• Màu spore trắng.
• Thân nấm: dài khoảng 2-11 cm và dày 0.3-1 cm.

7. Nấm Pheasant Back (Cerioporus Squamosus)

Nấm Pheasant Back còn được biết đến với tên gọi nấm chim cánh cụt, là một loài kí sinh và phân hủy cây gỗ cứng, đặc biệt là gỗ cây phong và cây elm. Nó được đặt tên theo vảy nắp mũ giống như lông vũ của chim cánh cụt, đây là một loại nấm xuất hiện phổ biến vào mùa Xuân, nhưng cũng có thể được tìm thấy trong suốt cả năm.

Nấm này có thể ăn được, vị rất ngon, nên cắt mỏng khi chế biến vì khi chúng trưởng thành sẽ trở nên dai.

8. Nấm Mèo

Nấm Tai Mèo (còn được gọi là Mộc nhĩ), là một trong những loại nấm ăn phổ biến mà người Việt thường quen thuộc. Loài nấm này thường mọc trên các thân cây ẩm và ướt. Nấm có hình dạng đặc trưng giống như tai mèo đen, với một lớp lông mỏng phủ bề mặt.

Theo các nghiên cứu, nấm Tai Mèo có giá trị dinh dưỡng rất cao. Nó chứa đựng một loạt các nguyên tố vi lượng và khoáng chất phong phú, bao gồm protein, chất béo lipid, caroten, phốt pho, sắt, kcal, và nhiều hợp chất khác. Sự đa dạng này về dưỡng chất đã khiến cho Mộc nhĩ trở thành một nguồn dược liệu quý trong việc điều trị bệnh.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phụ nữ mang thai và những người có vấn đề về hệ tiêu hóa yếu thường không nên tiêu thụ quá nhiều nấm Tai Mèo. Khi chế biến, không nên ngâm nấm quá lâu trong nước hoặc ngâm trong nước nóng.

9. Nấm Đuôi gà (Trametes Versicolor)

Một trong những loại nấm phổ biến nhất trên cây ở Bắc Mỹ, cũng là loại nấm phổ biến, chủ yếu được biết đến với những “lợi ích” y học. Đuôi gà là một loại phân hủy gỗ và gốc của cây lá rụng, trong một số trường hợp hiếm hoi, nó xuất hiện trên cây lá kim. Chúng được sử dụng rộng rãi như một loại dược liệu trong nhiều sản phẩm.

10. Nấm mọc trên thân cây – Nấm rể sừng (Artomyces Pyxidatus)

Nấm rễ sừng rất phổ biến ở Minnesota. Chúng chỉ mọc từ các cành cây còn sót lại đã mục nát, và sẽ không bao giờ mọc từ gỗ sống. Chúng thường bị nhầm lẫn với các loài nấm Ramaria, một số trong số đó là ăn được. Điều phân biệt là Ramaria chỉ mọc từ đất, trong khi nấm rễ sừng chỉ mọc từ gỗ đã chết và đang chết.

11. Nấm ăn gốc cây và một số loại nấm khác

Ngoài những loại nấm đã đề cập ở trên, còn có rất nhiều loại nấm khác có thể mọc trên cây mà không để ý tới. Một trong những loại phổ biến nhất là nấm vỏ cứng. Có nhiều loại nấm khác nhau ở đây, bao gồm Phlebia, Stereum và Thelephora. Chúng là các loại nấm phân hủy gỗ phổ biến.

Một ví dụ khác là nấm gói quả anh đào (Apiosporina morbosa), còn được biết đến với tên là gói đen. Nó xuất hiện dưới dạng những cụm màu đen giống than trên các cành cây anh đào đã bị tổn thương, cũng như trên các cây mận. Nấm gói quả anh đào sẽ làm ngăn cản quá trình ra quả, nhưng có thể được kiểm soát bằng cách cắt tỉa đều đặn hoặc sử dụng thuốc trừ nấm.

Kết luận

Và trên đây chúng tôi đã tổng hợp một số loại nấm mọc trên thân cây để bạn đọc có thể tham khảo thêm. Hi vọng những thông tin này hữu ích, giúp bạn đọc có góc nhìn rộng hơn về các loài nấm mọc trên thân cây.