Hoàng kỳ có tác dụng gì? – Vị thuốc quý của người Việt

Hoàng kỳ từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền nước ta. Nó thường được sử dụng nhiều trong các bài thuốc vì có tác dụng đối với hệ thống miễn dịch, gan và hệ thống tim mạch. Vậy cây hoàng kỳ là gì? Hoàng kỳ có tác dụng gì? Hãy cùng tìm hiểu với Dược thảo Mailands qua bào viết sau đây.

1. Hoàng kỳ là cây gì?

Hoàng kỳ, còn được gọi là huáng qí hoặc đậu tằm, thường được biết đến với công dụng trong Đông y.

Mặc dù có hơn 2.000 loài, nhưng chỉ có 2 loài được sử dụng làm thuốc đó là: Astragalus membranaceus và Astragalus mongholicus.

• Hoàng kỳ Astragalus membranaceus: Loại cây này có tuổi thọ lâu, chiều cao khoảng từ 50 đến 80cm. Rễ cây có đường kính từ 1 đến 3cm, màu nâu hoặc vàng đỏ. Thân cây thẳng mảnh, có nhiều cành, lá mọc rải rác. Hoa có màu vàng tươi, mỗi chùm có từ 5 đến 22 hoa, quả hình giáp mỏng dẹt. Hoàng kỳ phân bố ở các vùng như Liêu Ninh, Cát Lâm, Hắc Long Giang, Hà Bắc và thường ra hoa vào tháng 6 – 7, ra quả vào tháng 8 – 9.
• Hoàng kỳ Mông cổ Astragalus mongholicus: Loại cây này có nhiều điểm tương đồng với loại trên, tuy nhiên lá chét của hoàng kỳ Mông cổ nhỏ hơn, quả rộng hơn và tràng hoa dài hơn. Hoàng kỳ Mông cổ ra quả từ tháng 7 – 9.

Hiện nay, hoàng kỳ đã được trồng thành công tại Đà Lạt và Sapa (Việt Nam), tuy sản lượng vẫn còn thấp.

Về việc thu hái và chế biến, sau khi gieo trồng khoảng 3 năm (tối thiểu là 6-7 năm), hoàng kỳ có thể được thu hoạch. Phần sử dụng chính của hoàng kỳ là rễ, được đào vào mùa thu, có thể sấy khô, bào chế hoặc phơi khô. Rễ cây có hình dạng trụ, từ từ nhỏ xuống từ trên xuống dưới, có chiều dài từ 30 đến 90cm, với đường kính từ 1 đến 3,5cm.

Rễ của cây hoàng kỳ thường được bào chế thành nhiều dạng thực phẩm bổ sung khác nhau, bao gồm chất chiết xuất từ ​​chất lỏng, viên nang, bột và trà.

Hoàng kỳ đôi khi cũng được sử dụng dưới dạng thuốc tiêm hoặc IV trong môi trường bệnh viện.

2. Thành phần hoá học của cây hoàng kỳ

Hoàng kỳ chứa những thành phần hóa học bao gồm:

• Gôm, chất nhầy, tinh bột, glucose, saccarose, astragalan, polysaccharide
• Các loại saponin như soyasaponin I, isoastragaloside II, isoastragaloside I, astragaloside VIII, astragaloside VII…
• Flavonoid: 2′,4′ – Dihydroxy – 5,6 – Dimethoxyisoflavane…
• Các acid amin như Sitosterol, Acid folic, Betaine, Choline

3. Hoàng kỳ có tác dụng gì?

Hoàng kỳ hỗ trợ miễn dịch

Hoàng kỳ chứa các hợp chất thực vật có lợi có thể tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn.

Vai trò chính của hệ thống miễn dịch là bảo vệ cơ thể bạn chống lại những kẻ xâm lược có hại, bao gồm vi khuẩn, vi trùng và vi rút có thể gây bệnh .

Một số bằng chứng cho thấy hoàng kỳ có thể làm tăng quá trình sản xuất bạch cầu – những tế bào của hệ thống miễn dịch chịu trách nhiệm ngăn ngừa bệnh tật.

Hoàng kỳ giúp cải thiện chức năng tim

Hoàng kỳ có thể giúp cải thiện chức năng tim ở những người mắc một số bệnh tim.

Vị thuốc hoàng kỳ được cho là có tác dụng mở rộng mạch máu của bạn và tăng lượng máu được bơm ra khỏi tim.

Trong một nghiên cứu lâm sàng, những bệnh nhân bị suy tim được dùng 2,25 gam hoàng kỳ hai lần mỗi ngày trong hai tuần, cùng với phương pháp điều trị thông thường. Họ đã trải qua những cải thiện lớn hơn về chức năng tim so với những người chỉ được điều trị tiêu chuẩn.

Hoàng kỳ có thể làm giảm bớt tác dụng phụ của hóa trị

Hóa trị có nhiều tác dụng phụ tiêu cực. Theo một số nghiên cứu, hoàng kỳ có thể giúp giảm bớt một số trong số họ.

Ví dụ, một nghiên cứu lâm sàng ở những người đang trải qua hóa trị liệu cho thấy hoàng kỳ được tiêm tĩnh mạch giúp giảm 36% buồn nôn, 50% nôn mửa và 59% tiêu chảy.

Hoàng kỳ có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu

Các hợp chất hoạt động trong rễ hoàng kỳ có thể giúp giảm lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Trên thực tế, hoàng kỳ đã được xác định là loại thảo mộc được kê đơn thường xuyên nhất để giúp kiểm soát bệnh tiểu đường ở Trung Quốc.

Trong các nghiên cứu trên động vật và trong ống nghiệm, hoàng kỳ đã được chứng minh là cải thiện quá trình chuyển hóa đường và giảm lượng đường trong máu. Trong một nghiên cứu trên động vật, nó cũng dẫn đến giảm cân

Hoàng kỳ có thể cải thiện chức năng thận

Hoàng kỳ có thể hỗ trợ sức khỏe thận bằng cách cải thiện lưu lượng máu và các dấu hiệu xét nghiệm về chức năng thận, chẳng hạn như đo lượng protein trong nước tiểu.

Protein niệu là tình trạng lượng protein bất thường được tìm thấy trong nước tiểu, đây là dấu hiệu cho thấy thận có thể bị tổn thương hoặc hoạt động không bình thường.

Hoàng kỳ đã được chứng minh là cải thiện protein niệu trong một số nghiên cứu liên quan đến những người mắc bệnh thận.

Nó cũng có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng ở những người bị suy giảm chức năng thận.

Ví dụ, dùng 7,5–15 gam hoàng kỳ hàng ngày trong vòng 3 đến 6 tháng giúp giảm 38% nguy cơ nhiễm trùng ở những người mắc chứng rối loạn thận gọi là hội chứng thận hư. Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận tác dụng này.

Một số lợi ích sức khỏe khác của hoàng kỳ

Có nhiều nghiên cứu sơ bộ về hoàng kỳ cho thấy loại thảo mộc này có thể có những lợi ích tiềm năng khác, bao gồm:

Cải thiện các triệu chứng mệt mỏi mãn tính

Một số bằng chứng cho thấy hoàng kỳ có thể giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi ở những người mắc hội chứng mệt mỏi mãn tính khi kết hợp với các chất bổ sung thảo dược khác.

Tác dụng chống ung thư

Trong các nghiên cứu trong ống nghiệm, hoàng kỳ đã thúc đẩy quá trình chết theo chương trình hoặc chết tế bào theo chương trình ở nhiều loại tế bào ung thư.

Cải thiện các triệu chứng dị ứng theo mùa

Mặc dù các nghiên cứu còn hạn chế, nhưng một nghiên cứu lâm sàng cho thấy 160 mg hoàng kỳ hai lần mỗi ngày có thể làm giảm hắt hơi và sổ mũi ở những người bị dị ứng theo mùa.

4. Một số bài thuốc từ hoàng kỳ

Vị thuốc hoàng kỳ có thể được tìm thấy trong nhiều hình thức khác nhau. Các chất bổ sung có sẵn dưới dạng viên nang và dạng chiết xuất từ chất lỏng. Rễ cũng có thể được nghiền thành bột để pha trà, sắc thuốc.

Thuốc sắc cũng rất phổ biến khi sử dụng hoàng kỳ. Chúng được tạo ra bằng cách đun sôi rễ hoàng kỳ để giải phóng các hợp chất hoạt động của nó.

Mặc dù không có sự đồng thuận chính thức về dạng hoặc liều lượng hiệu quả nhất của hoàng kỳ, nhưng liều lượng hoàng kỳ khuyến nghị tầm 9–30 gam mỗi ngày.

Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy các liều uống sau đây hữu ích cho các tình trạng bệnh cụ thể:

Suy tim sung huyết: 2–7,5 gam bột hoàng kỳ hai lần mỗi ngày trong tối đa 30 ngày, cùng với phương pháp điều trị thông thường (15).

Kiểm soát lượng đường trong máu: 40–60 gam hoàng kỳ dưới dạng thuốc sắc trong tối đa bốn tháng (27).

Bệnh thận: 7,5–15 gam bột hoàng kỳ hai lần mỗi ngày trong tối đa sáu tháng để giảm nguy cơ nhiễm trùng (31).

Hội chứng mệt mỏi mãn tính: 30 gam rễ hoàng kỳ làm thành thuốc sắc với một số loại thảo mộc khác (32).

Dị ứng theo mùa: Hai viên thuốc có chiết xuất hoàng kỳ 80 mg mỗi ngày trong sáu tuần.

Dựa trên nghiên cứu, liều uống lên tới 60 gram mỗi ngày trong tối đa bốn tháng dường như an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, không có nghiên cứu để xác định sự an toàn của liều cao trong thời gian dài.

Tác dụng phụ của hoàng kỳ

Hoàng kỳ thường được dùng kết hợp với các chất bổ sung thảo dược khác. Khi được sử dụng một cách thích hợp, hoàng kỳ dường như rất an toàn và có ít tác dụng phụ. Liều rất cao có thể ức chế hệ thống miễn dịch. Vì vậy, bạn nên tránh sử dụng xương cựa nếu bạn đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú không nên sử dụng rễ hoàng kỳ.

Nếu bạn mắc bệnh về hệ thống miễn dịch như bệnh đa xơ cứng, bệnh lupus, viêm khớp dạng thấp hoặc một bệnh tự miễn dịch khác, bạn không nên sử dụng rễ hoàng kỳ.

Như với bất kỳ loại thảo dược bổ sung nào, hãy luôn kiểm tra với bác sỹ của bạn trước khi dùng.

Hoàng kỳ có các dạng thuốc nào? 

Trong đông y, hoàng kỳ thường được chế biến thành thuốc sắc. Rễ cây được đun sôi trong nước, sau đó được tách ra. Thường thì hoàng kỳ được kết hợp với các loại thảo dược khác như nhân sâm.

Hoàng kỳ có thể được tìm thấy dưới dạng viên uống bổ sung tại hầu hết cửa hàng thực phẩm chức năng. Bạn có thể thấy rễ cây tươi ở các cửa hàng bán thuốc Đông y, nhưng thông thường thảo dược này được bán dưới dạng viên nang, dạng lỏng hoặc viên nén.

Ở Dược thảo Mailands, chúng tôi kết hợp hoàng kỳ, đông trùng hạ thảo và các vị thuốc quý khác tạo thành sản phẩm Nước Đông trùng hạ thảo Corydyceps 24h. Nếu bạn là người quan tâm đến sức khỏe, mong muốn bồi bổ cơ thể, tái tạo năng lượng, hãy tham khảo sản phẩm của chúng tôi.

(Nước đông trùng hạ thảo Cordyceps – Dược thảo Mailands có chứa vị thuốc hoàng kỳ)

Kết luận: 

Hoàng kỳ có thể cải thiện hệ thống miễn dịch của bạn và các triệu chứng mệt mỏi mãn tính và dị ứng theo mùa. Nó cũng có thể hỗ trợ những người mắc một số bệnh tim, bệnh thận và bệnh tiểu đường loại 2. Mặc dù không có khuyến nghị về liều lượng, nhưng tối đa 60 gram hoàng kỳ mỗi ngày trong tối đa bốn tháng dường như là an toàn cho hầu hết mọi người.

Như vậy, Dược thảo Mailands đã giải đáp câu hỏi: Hoàng kỳ có tác dụng gì. Hi vọng những thông tin chúng tôi vừa cung cấp có ích cho những người đang tìm hiểu về hoàng kỳ nói riêng và các vị thuốc Đông y nói chung.